
تهرانیها چقدر از زمانشان را در خیابانها توقف میکنند؟
کنترل ترافیک بدون چراغ راهنمایی
مدیران ترافیک اطلاعات کاملی ندارند؛ اطلاعات حاکی از زمان توقف میان ۳۱ دقیقه تا ۱ ساعت است.
در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید و در حالی که تخمین پلیس راهنمایی نشان میدهد که بار ترافیک در ماه مهر نسبت به تابستان حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش مییابد، برنامهریزیهایی برای تسهیل عبور و مرور مردم در ترافیک بدون داشتن اطلاعات دقیق از شاخصهای مهم ترافیکی مانند “شاخص اتلاف وقت روزانه شهروندان در ترافیک” تدوین شده است. جلسه آخر ستاد استقبال از ماه مهر ۱۴۰۲ قبل از آغاز سال تحصیلی، دیروز با حضور رئیس پلیس راهنمایی تهران بزرگ، سرپرست معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و سایر مدیران مرتبط برگزار شد و اطلاعاتی درباره تدابیر کاهش ترافیک در همان زمانی که فصل پاییز آغاز میشود، ارائه شد؛ اما به نظر میرسد این تدابیر بدون داشتن تصویر دقیق و روشن از وضعیت ترافیک پایتخت برنامهریزی و انجام شده است. در واقع، مدیران شهری و ترافیکی پایتخت بدون داشتن اطلاعات دقیق، برنامه اقدامات پیچیدهای را برای کنترل ترافیک در ماه مهر تدارک دیدهاند.
به گزارش “ساختمانکده”، از روز شنبه اول مهرماه حدود ۱۲۰۰ هزار دانشآموز تهرانی قرار است به ۴۵۰۰ مدرسه بروند و این به معنی یک افزایش چشمگیر در سفرهای تحصیلی روزانه تهرانیها است؛ با این حال، ازمعمولاً زمان توقف هرانیها در خیابانها به عوامل متعددی بستگی دارد و نمیتوان به طور دقیق یک زمان مشخص برای توقف آنها تعیین کرد. عواملی مانند شلوغی ترافیک، ساعات پرتردد روز، موانع جادهای و میزان توقف خودروها در چراغهای راهنمایی و ترافیک، تعداد وسایل نقلیه و حجم جمعیت محل توقف از جمله عوامل مؤثر در زمان توقف هرانیها هستند. همچنین، منطقه جغرافیایی و شرایط خاص هر شهر و محله نیز میتواند تأثیرگذار باشد.
برای کنترل ترافیک بدون استفاده از چراغ راهنمایی، معمولاً از روشهای دیگری مانند استفاده از پلیس راهنما، تنظیم جهت حرکت خودروها توسط مأموران ترافیک، راهاندازی دستگاههای مکانیزه موقت (مانند سکوهای ترافیکی قابل حرکت) و استفاده از نشانهها و علائم مربوطه استفاده میشود. هدف از این روشها، تسهیل عبور و مرور خودروها و کاهش تداخلها و توقفهای غیرضروری در جادهها است.
با این حال، توقف در ترافیک میتواند مسالهای پیچیده باشد و به دلیل تأثیرگذاری عوامل مختلف، نمیتوان به صورت قطعی زمان توقف تهرانیها را تعیین کرد.
با توجه به گزارشی که در جلسه دیروز ستاد استقبال از مهر ۱۴۰۲ ارائه شد، برنامهی اصلی که شهروندان در انتظار آن هستند، تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی است. این برنامه در آستانهی ماه مهر عملیاتی خواهد شد. طبق این گزارش، اقداماتی از قبیل افزودن ۴۳۰ دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان حمل و نقل عمومی تهران، شامل اتوبوسهای نو و بازسازیشده، تزریق ۱۹۰ دستگاه ون جدید به خطوط پرمسافر تاکسیرانی، جایگزینی اتوبوسها با مینیبوس در تعدادی از خطوطی که کممسافر هستند و تزریق ناوگان آنها به سایر خطوط پرمسافر اتوبوسرانی، افزایش ۱۲ رام قطار هفت واگنه در خطوط مترو برای افزایش ظرفیت جابهجایی روزانه مترو به ۲۶۰ هزار نفر و همچنین رایگان شدن سفر با مترو و اتوبوس برای محصلان به مدت ۱۵ روز کاری از ابتدای مهرماه و اعمال تخفیف ۳۰ درصدی برای تمام استفادهکنندگان از کیف پول الکترونیک شهروندی در نظر گرفته شده است. هدف از این اقدامات، کاهش سفر با خودروی شخصی و افزایش استفاده از حمل و نقل عمومی است.
با اجرای این برنامه، از اول مهرماه تعداد اتوبوسهای فعال در تهران به ۳۰۰۰ دستگاه میرسد و روزانه حداقل ۲۱۰۰ دستگاه از آنها آماده سرویس خواهند بود. تفاوت بین اتوبوسهای فعال و آماده سرویس در میزان آمادگی آنها برای ارائه خدمات است. برخی از اتوبوسهای فعال در تهران به دلیل سن بالا یا خرابیهای متعدد، روزانه یک یا چند سرویس ارائه میکنند و سپس دچار نقص میشوند و قادر به ادامه سرویس در آن روز نخواهند بود. همچنین روزانه ۱۴۰ تا ۱۴۵ رام قطار به خطوط مترو اعزام خواهد شد و این امکان فراهم شده است که در ساعات اوج مسافرگیری توسط ناوگان حمل و نقل عمومی، تعداد بیشتری مسافر جابجا شوند. این تغییرات باعث افزایش ظرفیت حمل و نقل عمومی و کاهش ترافیک شهری خواهد شد.
برنامههایی برای شروع ماه مهر سال ۱۴۰۲ در تهران در نظر گرفته شده است که شامل اقدامات مکملی نیز میشود. این اقدامات شامل شناورسازی ساعات شروع و پایان کار ادارات و دستگاههای دولتی بین ۷ تا ۹ صبح و نیز اعمال محدودیت تردد برای کامیونها و وانتبارها در ساعات ابتدایی صبح است. هدف از این اقدامات، توزیع بهتر ترافیک در بازه زمانی گستردهتری در ساعات پرتردد روزانه است. همچنین، تجربههای گذشته نشان داده است که این اقدامات تأثیر مثبتی در کاهش ترافیک داشتهاند.
با این حال، تمامی این برنامهریزیها و تدابیر در فقدان آمار و اطلاعات کامل درباره وضعیت ترافیک تهران صورت گرفته است. سردار حسین حمیدی، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، در پاسخ به سؤالی درباره شاخص اتلاف وقت روزانه تهرانیها در ترافیک، اعلام کرد که هیچ مطالعهای در این زمینه انجام نشده است و برآورد قبلی در دوره شیوع کرونا صورت گرفته است که شرایط ترافیک نرمال نبوده است. او به برآوردی اشاره کرد که در قالب یک کار مشترک بین سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و پلیس راهور تهران بزرگ انجام شده و مدت زمان اتلاف وقت تهرانیها در ترافیک را ۳۱ دقیقه محاسبه کرده است.
باید توجه داشت که در سال ۱۴۰۰، دورکاری همچنان در بسیاری از نهادهای دولتی و بخش خصوصی اعمال میشد و به همین دلیل وضعیت ترافیک به حالت روتین و طبیعی برگشته بود. بنابراین، آمار مذکور نمیتواند نمایانگر وضعیت فعلی ترافیک در پایتخت باشد. در حال حاضر، سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و پلیس راهور تهران بزرگ مسئولیت پیگیری این موضوع را به عهده گرفتهاند و در حال ارزیابی مشاور هستند. نتایج این ارزیابی تا پایان سال جاری اعلام خواهند شد.
آمار و ارقام درباره شاخص اتلاف وقت ترافیکی در تهران در حال حاضر موجود نیست و منتشر نشده است. محسن هرمزی، سرپرست معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، تایید کرده است که مطالعهای بهروز در این زمینه انجام نشده است. او اعلام کرده است که سازمان حمل و نقل و ترافیک قصد دارد تا پایان سال جاری، مطالعات مربوط به شاخصهای ترافیکی را بهروز کند. هرمزی به اهمیت آمار و ارقام بهروز در تنظیم برنامههای ترافیکی اشاره کرده و اعلام کرده است که در سالهای گذشته به دلیل شیوع کرونا، مطالعه جدیدی در این زمینه انجام نشده است. اما در حال حاضر، سازمان حمل و نقل و ترافیک در حال پیگیری و ارزیابی این موضوع توسط مشاوران است و نتایج این ارزیابی تا پایان سال جاری اعلام خواهد شد.
در فراغت از آمارهای رسمی سال گذشته، تخمینی از میزان اتلاف وقت روزانه ساکنان تهران در ترافیک سنگین ارائه شده است. این تخمین در دی ماه سال گذشته به ۶۰ دقیقه رسید. در همین زمان، موسسه تحقیقاتی اینریکس ریسرچ، بر اساس یک گزارش، فهرستی از شهرهایی با بدترین وضعیت ترافیکی منتشر کرد، اما به دلیل عدم انتشار آمارهای رسمی و عدم دسترسی به دادههای معتبر، تهران در این فهرست حضور نداشت. تهران بهعنوان یکی از کلانشهرهای پرترافیک جهان، به دلیل نبود آمارهای رسمی در این فهرست ذکر نشده بود.
قبل از آنکه به بررسی وضعیت فعلی ترافیک در تهران بپردازیم، لازم است به برخی اطلاعات گذشته اشاره کنیم. در سال ۱۴۰۰، همزمان با شیوع کرونا، برخی رسانهها برآوردی به مدت ۳۱ دقیقه از سوی سازمان حمل و نقل و ترافیک منتشر کردند که به عنوان یک داده تقریباً رسمی در نظر گرفته شد. همچنین، در سال ۱۳۹۶، موسسه بینالمللی دادهسنجی به نام “نامبئو” ایران را در میان ۵۸ کشور به عنوان بدترین کشور از نظر “بیشترین وقتکشی” در ترافیک در مسیر خانه به محل کار یا خانه به محل تحصیل معرفی کرد. طبق این گزارش، تهرانیها روزانه حدود ۵۵ دقیقه از زمان خود را در سفرهای کاری و تحصیلی در ترافیک اتلاف میکردند.
اکنون، وضعیت ترافیک در تهران نسبت به سال گذشته بسیار بدتر شده است. تعداد خودروهای ترافیکی در تهران نسبت به سال گذشته افزایش یافته است و بهبود قابل توجهی در ظرفیت حمل و نقل عمومی صورت نگرفته است. تهران در مقایسه با اوایل دهه ۹۰، تعداد دستگاههای اتوبوس خدمتدهنده را به حداقلی ۴ هزار دستگاه کاهش داده است و افزایش واگنها در مترو نیز با طول خطوط بهرهبرداری شده در سالهای گذشته تناسب ندارد. به همین دلیل، فاصله حرکت قطارها در برخی مسیرها بیش از ۵ برابر استاندارد معمول است. از اینرو، افزایش وضعیت ترافیک در پایتخت به دلیل مؤثر بودن عواملی مانند سهم سفر با ناوگان حمل و نقل عمومی و آمار خودروهای ترافیکی تهران، امری طبیعی به نظر میرسد. با این حال، آمار دقیقی از این شاخص مهم ترافیکی در دست مدیران ارشد شهری قرار ندارد.
واضح است که مدیریت شهری در سال ۱۴۰۰ توانسته است یک تخمین از شاخص اتلاف وقت در ترافیک تهران ارائه دهد. در حال حاضر نیز، امکان دسترسی به آمار و محاسبات مربوطه باید وجود داشته باشد؛ بهویژه اینکه شهرداری تهران یک شرکت به نام “شرکت کنترل ترافیک شهر تهران” را تحت نظر خود دارد که مسئولیت پایش و کنترل ترافیک را بر عهده دارد و تجهیزاتی مانند دوربینهای نظارت تصویری، ترددشمار و سیستم ثبت تخلف را در اختیار دارد.
بدیهی است که مرحله اول در سیاستگذاری و تدوین نقشه راه اجرایی، تشخیص دقیق مسئله است و در مورد ترافیک، کاهش مسئله نیز بسیار مهم است. اما دادهها در این زمینه در تهران یا ناقص هستند یا به هر دلیل منتشر نمیشوند. با این حال، کنترل ترافیک در نیمه دوم سال در حال انجام است، در حالی که نمایشگر آمارهای ترافیک به درستی عمل نمیکند و در واقع برنامهریزیها در شرایط نامطلوبی انجام میشود.
مسئله مسیر احداث تراموا در تهران مطرح شده است. سرپرست معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در پاسخ به پرسشی که در نشست روز گذشته از سوی “ساختمانکده” مطرح شد، اظهار داشت که هنوز مسیر نهایی برای احداث تراموا تعیین نشده است و گزینه اعلام شده تنها یکی از مسیرهای پیشنهادی است. یک کنسرسیوم شامل سه مشاور برجسته در حال بررسی طرح جامع حمل و نقل تهران است و تمامی کریدورهایی که برای اجرای تراموا مناسب هستند، مورد بررسی قرار میگیرند. هنوز به نتیجه نهایی نرسیدهایم و در حال بررسی و تدقیق مسیر احداث تراموا هستیم. همچنین، مسیر اشاره شده نیز به صورت کامل مشخص نیست و کریدور اصلی برای این تراموا از تهرانسر تا پایانه جدید شرق خواهد بود.
علاوه بر این، گزینههای دیگری اعم از خط BRT غرب تهران به سمت دانشگاه آزاد و کریدور جنتآباد به سمت میدان فاطمی نیز در حال بررسی است. تاکنون تنها یک امکانسنجی انجام شده است و نتایج نهایی برای انتخاب مسیر هنوز مشخص نیست. هرمزی همچنین به یادآوری کرد که در صورت انتخاب و تایید محور خیابانهای آزادی، انقلاب اسلامی و دماوند برای اجرای تراموا، با استفاده از هوشمندسازی مدیریت تقاطعها، میتوان از وقوع توقفهای طولانی واگنهای برقی در تقاطعهای مختلف این مسیر جلوگیری کرده و مدیریت آن را به بهترین شکل ممکن انجام داد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0